Sản phẩm hữu cơ là gì

SẢN PHẨM HỮU CƠ VÀ CÁCH NHẬN BIÊT

Tổng quan về hữu cơ (organic)

Organic là gì?

Organic (hữu cơ) là các sản phẩm không sử dụng hóa chất nhân tạo trong quá trình nuôi trồng hay không sử dụng các chất kích thích cho động vật làm thực phẩm… Nó cũng có thể được hiểu là sự việc xảy ra hay phát triển theo một cách tự nhiên qua thời gian, không bị ép buộc hoặc lên kế hoạch… Sản phẩm organic là loại sản phẩm không sử dụng bất cứ loại thuốc trừ sâu, phân bón tổng hợp, bùn thải, bức xạ ion, sinh vật biến đổi gen trong suốt quá trình canh tác. Động vật cho thịt, trứng, các sản phẩm sữa không được dùng thuốc kháng sinh hay hormone tăng trưởng. Các sản phẩm này được sản xuất từ những nông trại chú trọng đến việc sử dụng nguồn tài nguyên tái tạo, bảo tồn nguồn đất, nước nhằm nâng cao chất lượng môi trường và môi sinh cho thế hệ tương lai. Các lợi ích chính của sản phẩm nông nghiệp hữu cơ:

Đảm bảo thực phẩm có chất lượng tốt, an toàn cho sức khỏe con người;
Duy trì và tăng độ phì nhiêu cho đất;
Giảm thiểu sử dụng tài nguyên không tái sinh được.
Giảm thiểu ô nhiễm do nông nghiệp; bảo vệ môi trường.

Thành phần organic là gì?

Thành phần organic hay thành phần hữu cơ, là các thành phần có trong sản phẩm hữu cơ được phát triển hoàn toàn bằng một cách tự nhiên.

Đối với thực vật: toàn bộ quá trình nuôi trồng, chế biến và bảo quản và sản xuất phải sạch, không được sử dụng các loại hóa chất, phân bón hóa học, thuốc trừ sâu tổng hợp, chất kích thích sinh trưởng, chiếu xạ hoặc sinh vật biến đổi gen trong trồng trọt. Phân bón được lấy từ tự nhiên như xác động vật hoặc phân trộn từ cây cỏ mục nát. Côn trùng có hại được loại trừ bằng phương pháp thủ công, thiên địch hay sinh học.
Đối với động vật: không được sử dụng bất kỳ loại thuốc kháng sinh tổng hợp hay hormone tăng trưởng trong quá trình chăn nuôi. Động vật được nuôi lớn một cách tự nhiên và thức ăn cho chúng phải đảm bảo 100% thức ăn hữu cơ. Nếu động vật bị bệnh thì chỉ dùng thuốc kháng sinh ít nhất 90 ngày trước khi giết mổ.

Một số sản phẩm organic phổ biến

Thực phẩm organic

Là nhóm thực phẩm được sản xuất, nuôi trồng thông qua việc canh tác tự nhiên, không sử dụng bất cứ loại chất hóa học, chất kích thích hay kháng sinh hoặc sinh vật biến đổi gen. Thực phẩm hữu cơ được phân chia thành trái cây và rau quả hữu cơ, thịt hữu cơ, cá ; gia cầm, các sản phẩm sữa hữu cơ, thực phẩm đông lạnh chế biến, và các loại khác. Sữa tươi organic được lấy từ những con bò được chăn nuôi theo tiêu chuẩn organic. Toàn bộ quá trình chăn nuôi đều phải đảm bảo các tiêu chuẩn về thức ăn và nước uống 100% từ thiên nhiên, không được sử dụng chất kích thích hoặc chất hóa học trong chăn nuôi. Đồng thời, quá trình sản xuất sữa cũng phải bảo đảm các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về nhãn hữu cơ như của USDA (Hoa Kỳ), Organic EU (Chứng nhận hữu cơ tiêu chuẩn EU), NASAA (Tiêu chuẩn hữu cơ quốc tế của Australia) … Nhờ có các yêu cầu nghiêm ngặt trên, loại sữa này mang đến nhiều lợi khuẩn tốt cho sức khỏe và có thành phần dinh dưỡng cao.

Tương tự, đồ uống hữu cơ được phân chia thành nước ép trái cây và rau quả, sữa, cà phê, trà và các loại khác.

Mỹ phẩm organic

Mỹ phẩm organic là loại mỹ phẩm có chứa tối thiểu 70% là nguyên liệu hữu cơ nông nghiệp như hoa, lá, rau, củ… trong thành phần. Đây là dòng sản phẩm được phải đẹp ngày càng ưa chuộng nhờ có nhiều ưu điểm như an toàn cho làn da và sức khỏe, nuôi dưỡng da từ bên trong, chống lão hóa…

Điều kiện môi trường nuôi trồng các sản phẩm organic

Môi trường sản xuất: Chỉ được phép đặt ở các khu vực sạch sẽ, không bị ô nhiễm bởi nguồn nước, không khí hoặc bất cứ nhân tố nào khác (xa khu công nghiệp, đường giao thông, trong đất không tồn dư chất độc hại…)
Chế biến và sản xuất: Không dùng chất bảo quản, chất tạo mùi, màu, chất cô đặc, chất biến đổi gen GMO hoặc công nghệ độc hại, bao bì cũng phải làm từ hữu cơ.
Quy trình thu hoạch hoàn toàn theo phương pháp thủ công.

Nhận biết sản phẩm organic

Người tiêu dùng có thể nhận biết thông qua nhãn hàng hóa hữu cơ. Tại Hoa Kỳ, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) là cơ quan duy nhất có thẩm quyền cấp chứng nhận cho sản phẩm organic. Để đạt được chứng nhận này, sản phẩm phải đảm bảo nguồn nguyên liệu hữu cơ với thành phần hữu cơ trong sản phẩm phải chiếm 95 – 100%. Bên cạnh đó, USDA còn đưa ra các tiêu chuẩn nghiêm ngặt trong việc dán nhãn sản phẩm organic nhằm giúp người tiêu dùng có thể dễ dàng nhận biết. Một số nhãn hiệu phổ biến:

100% organic: Sản phẩm hoàn toàn là hữu cơ
Organic: Sản phẩm có từ 95% trở lên thành phần hữu cơ
Made with organic ingredients (chế biến từ thành phần hữu cơ): Sản phẩm có tối thiểu 70% thành phần hữu cơ.
Sản phẩm <70% thành phần hữu cơ thì không được dán nhãn mà chỉ được phép liệt kê các thành phần hữu cơ có trong sản phẩm.

Các tổ chức cấp chứng nhận hữu cơ phổ trên thế giới sẽ được đề cập đến trong các bài sau. Một số tổ chức cấp chứng nhận hữu cơ phổ biến ở Việt Nam: Control Union, NHO QScert, BioAgriCert, EcoCert, Oncert International…

Những yêu cầu cơ bản về chứng nhận organic Việt Nam

Chứng nhận organic là gì?

Là giấy chứng nhận được cấp cho sản phẩm nhằm xác định sản phẩm đó là hữu cơ. Tùy theo phần trăm hữu cơ có trong thành phần của sản phẩm mà có quy định cấp giấy chứng nhận tương ứng.

Các yêu cầu cơ bản về chứng nhận hữu cơ organic tại Việt Nam

Đa dạng sinh học:

Nông nghiệp hữu cơ khuyến khích các sinh vật, thực vật sống cùng nhau trong phạm vị lớn, không chỉ ở trên cùng một đồng ruộng mà kể cả vùng sinh cảnh phụ cần. Càng nhiều những loài thực vật, động vật hay sinh vật đất khác sống trong cùng hệ thống canh tác thì tại đó có càng nhiều các sinh vật giúp duy trì độ phì của đất, đồng thời ngăn cản sâu bệnh hại tự nhiên.
Tính đa dạng sinh học sẽ giúp môi trường sản xuất hữu cơ organic có năng lực sản xuất nên các sản phẩm lành mạnh trong một môi trường cân bằng.

Vùng đệm sản xuất

Một vùng sản xuất hữu cơ cần được bảo vệ khỏi các nguy cơ về nhiễm các chất bị rửa trôi hay bay sang từ vùng bên cạnh.

Sản xuất song song

Nhằm tránh sự lẫn tạp, bệnh dịch giữa các loại cây trồng hữu cơ và loại khác, tiêu chuẩn hữu cơ không cho phép cùng một loại cây trồng trên cả ruộng hữu cơ và ruộng thông thường tại cùng một thời điểm.

Hạt giống và vật liệu trồng

Lý tưởng nhất là các loại hạt giống và cây con đều là hữu cơ, không có chứa mầm dịch bệnh. Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện nay chưa có hạt giống hay cây con hữu cơ.

Vật liệu biến đổi gen

Nông nghiệp organic ngăn chặn tối đa các rủi ro có thể ảnh hưởng tới sức khỏe và môi trường. Do đó, mặc dù các công nghệ phát triển có tính khoa học cao đôi khi cũng không được chấp nhận nếu chưa thể dự đoán được những nguy hại mà nó có thể gây ra trong sản xuất.

Đầu vào hữu cơ

Nơi sản xuất xa khu vực dân cư, nhà máy, xí nghiệp.
Không tồn dư các loại hóa chất như phân bón tổng hợp, thuốc trừ sâu, kim loại nặng.
Có đầy đủ nguồn dinh dưỡng để cung cấp cho quá trình sinh trưởng, phát triển của cây mà không cần sử dụng các loại phân bón hóa học.
Đối với nguồn nước, các nông trại, cơ sở chăn nuôi… phải đảm bảo nguồn nước sạch, không bị ô nhiễm, không tồn dư kim loại nặng, được kiểm nghiệm định kỳ, đồng thời phải thông qua xử lý trước khi dùng để tưới tiêu cho cây trồng cũng như thức uống cho vật nuôi.

Hiện nay, Chứng nhận duy nhất của thị trường Việt Nam để chứng minh sản phẩm có nguồn gốc hữu cơ là PGS (Participatory Guarantee System) – chứng nhận đảm bảo sản phẩm được sản xuất theo quy trình và tuân theo các quy định của sản xuất hữu cơ. Chứng nhận này được xây dựng dựa trên bộ tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp hữu cơ 10TCN 602-2006 do Bộ NN & PTNT ban hành, chỉ áp dụng cho lĩnh vực nông nghiệp (trồng trọt và chăn nuôi). Chứng nhận hữu cơ PGS chỉ có hạn sử dụng trong vòng 1 năm tính từ ngày thanh tra.

(Tổng hợp)